مصرف کافی از مواد غذایی مفید می‌تواند سیستم دفاعی بدن را در مقابل خیلی از بیماری‌ها تقویت کند. این مواد غذایی به صور ت‌های مختلف عمل می‌کنند. در صورت کاهش تعداد گلبول‌های سفید بدن  قدرت تقابل با بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های ویروسی و باکتریال کاهش می‌یابد. با این مقدمه قصد داریم با8 نوع ماده غذایی آشنا شویم که نقش بسزایی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارند :

1. ویتامین C: این ویتامین حیاتی به دلایل زیادی در رأس مواد غذایی مفید برای سیستم دفاعی بدن قرار می‌گیرد. تحقیقات زیادی روی فواید این ماده نسبت به مواد دیگر انجام شده است. این تحقیقات نشان می‌دهند که ویتامین Cمیزان تولید گلبول‌های سفید خون و پادتن را بیشتر می‌کند، به ویژه اینترفرون که روی سلول‌ها را می‌پوشاند و از ورود ویروس به داخل آنها جلوگیری می‌کند. مردان روزانه به 90 میلی‌گرم و زنان به 75 میلی‌گرم ویتامین Cاحتیاج دارند. این ویتامین قدرت مقابله بدن را در مقابل خیلی از بیماری‌های ویروسی از جمله سرماخوردگی بالا می‌برد. تحقیقات نشان می‌دهد که این ویتامین روند درمان را در سرماخوردگی سریع‌تر کرده و احتمال ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا را کاهش می‌دهد. و همچنین با مداخله در روندهایی که از طریق آن چربی در سرخرگ‌ها  به پلاک تبدیل می‌شود از ایجاد تصلب شرائین و بالا رفتن فشارخون جلوگیری می‌کند. افرادی که ویتامین Cبه اندازه کافی مصرف می‌کنند احتمال خیلی از سرطان ها از جمله سرطان روده، پروستات و پستان را در بدنشان کاهش می‌دهند. زیرا این ویتامین یک آنتی‌اکسیدان قوی می‌باشد. لازم نیست برای ارتقاء سیستم دفاعی بدن میزان بسیار زیادی از این ماده غذایی استفاده کنید. اگر از میوه‌جات حاوی ویتامین Cاستفاده می‌کنید بهتر است آن را در طول روز و به تدریج میل نمایید. با خوردن ویتامین Cاحتمال ابتلاء به بیماری‌های زیر را کم کنید: سکته مغزی، سرطان ریه، سرطان‌های دستگاه گوارش، کاتاراکت، فشارخون، دیابت و سرماخوردگی، ذات‌الریه، سرطان پروستات، ناراحتی‌های پوستی واژینیت. همچنین ویتامین Cهمراه داروهای دیگر در درمان هلیکوباکتر مؤثر است.

1. ویتامین E: این ماده غذایی نیز جزء آنتی‌اکسیدان‌ها محسوب می‌شود. که در از بین بردن میکروب‌ها و سلول‌های سرطانی کمک می‌کند. این ویتامین همچنین تولید سلول‌های B، سلول‌های ایمنی که برای از بین بردن باکتری‌ها پادتن ایجاد می‌کنند را افزایش می‌دهد. مکمل‌های ویتامین Eزوال واکنش‌های ایمنی در افراد سالخورده را بهبود می‌بخشد. این ماده غذایی همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی را کاهش می‌دهد. مصرف 30 تا 60 میلی‌گرم از این ویتامین در روز برای افرادی که در برنامه غذایی‌شان از حبوبات و روغن‌های گیاهی استفاده می‌کنند کار دشواری نیست اما مصرف بیش از این میزان کار دشواری به نظر می‌رسد از این رو استفاده از مکمل‌های این ویتامین برای ارتقاء سیستم دفاعی بدن ضروری است. بر حسب شیوه زندگی باید روزانه 100 تا 400 میلی‌گرم از این ویتامین استفاده کنید. افرادی که ورزش نمی‌کنند و سیگار می‌کشند، باید روزانه میزان بیشتری از این ویتامین استفاده کنند. این ویتامین در آووکا‌دو، تخم‌مرغ، لبنیات، آجیل، اسفناج و جوانه گندم به وفور یافت می‌شود.
2. کاروتینوئیدها : بتاکاروتین تعداد سلول‌های مقابله‌گر در برابر بیماری‌ها افزایش داده و از طرفی تولید سلول‌های T(نوعی گلبول سفید) را تقویت می‌کند. کاروتینوئید آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی است که رادیکال‌های آزاد بدن که با افزایش سن زیاد می‌شود را نابود می‌کند. این ماده نیز مانند دو آنتی‌اکسیدان بزرگ دیگر یعنی ویتامین Cو Eاحتمال ابتلاء به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان داده است که بتاکاروتین احتمال سکته و مشکلات قلبی را کاهش داده و با تقویت سلول‌های دفاعی که ماکروفاژ نامیده می‌شوند و برای کشتن سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرند بدن را در برابر سرطان حفظ می‌کند. این ماده از طرفی تولید سلول‌های Tرا نیز که نقش بسزایی در مقابله با سرطان دارند را افزایش می دهد. بتاکاروتین یکی از مهم‌ترین کاروتینوئیدهاست اما کاروتینوئیدهای بسیار دیگری نیز وجود دارند. محققان عقیده دارند که تمام کاروتینوئیدها برای بدن مفید هستند. لذا در برنامه غذایی از انواع آن باید استفاده کرد. بدن بتاکاروتین را به ویتامین Aتبدیل می‌کند که خود خواص ضد سرطانی و تقویت‌گر سیستم دفاعی دارد. اما میزان بیش از اندازه از ویتامین A(چون محلول در چربی است) می‌تواند در بدن ایجاد مسمومیت کند. از این رو بهتر است بتاکاروتین اضافی مورد نیاز را از غذاها دریافت کنید و اجازه دهید بدن خود میزان لازم از آن را به ویتامین Aتبدیل کند. بدن انسان روزانه به 300 میکروگرم ویتامین A روزانه احتیاج دارد. این ویتامین در جگر، هویج، بروکلی، کلم پیچ، سیب‌زمینی، کره، اسفناج و تخم‌مرغ به فور یافت می‌شود.
3. بیوفلاوینوئیدها (ویتامین گروه B) : این ماده غذایی با محافظت از سلول‌های بدن در مقابل آلاینده‌های محیطی، سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند. این مواد پوسته سلولی را در برابر آلاینده‌هایی که قصد چسبیدن به آنها دارند را محافظت می‌کنند. در طول غشای هر سلول فضاهای میکروسکوپی وجود دارد که آلاینده‌ها میکروب‌ها و سموم می‌توانند در آن فضاها جای ‌گیرند و کم کم با خوردن پوسته سلول به درون آن راه پیدا کنند اما وقتی بیوفلاوینوئیدها این فضاها را پر می‌کنند دیگر جایی برای قرار گرفتن سموم و آلاینده‌ها وجود ندارد. این مواد همچنین توانایی کلسترول برای ساخت پلاک در شریان ها را نیز کاهش می‌دهند و همچنین احتمال ایجاد لخته در شریان‌ها که موجب سکته یا حمله قلبی می‌شود را نیز کمتر می‌کند. این ماده در غذاهایی از جمله گوشت، سیب‌زمینی، موز، فلفل تند، حبوبات، جگر، تن ماهی، جوانه گندم به وفور یافت می‌شود.
4. روی : این ماده معدنی مفید، تولید گلبول‌های سفید خون را افزایش می‌دهد و قدرت مقابله این سلول‌ها را در برابر بیماری‌ها تقویت می‌کند این ماده همچنین باعث افزایش تولید سلول‌های کشنده بدن که با سلول‌های سرطانی می‌جنگند می‌شود و از طرفی باعث می‌شوند گلبول‌های سفید پادتن بیشتری تولید کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که مکمل‌های روی، رشد سرطان در بدن را کندتر می‌کنند. روی، تعداد سلول‌های T، از بین برنده بیماری را به خصوص در افراد سالخورده که معمولاً با کمبود این ماده معدنی روبرو هستند را افزایش می‌دهد. نکته مهم این است که مقدار بیش از اندازه از فلز روی در قالب مکمل بیش از 75 میلی‌گرم در روز می‌تواند سبب مختل شدن سیستم دفاعی بدن شود. مصرف 15 تا 25 میلی‌گرم در روز به نظر کافی می‌رسد. در برخی موارد مشاهده شده است که مصرف مکمل‌های روی در کودکان می‌تواند بیماری‌های تنفسی را کاهش دهد اما هنوز بطور جدی به اثبات نرسیده است. بهترین منبع برای استفاده از این ماده معدنی مفید گوشت، صدف دریایی، شیر، پنیر، جوانه گندم و نان می‌باشد.
5. سیر : این ماده غذایی تقویت کننده بسیار قوی برای سیستم دفاعی بدن محسوب می‌شود که تولید گلبول‌های سفید را افزایش می‌دهد فعالیت سلول‌های کشنده و از بین برنده بیماری‌ها را تقویت می‌کند و تولید پادتن را نیز در بدن بیشتر می‌کند. این خواص تقویت‌گر سیر به خاطر ترکیبات سولفور آن مثل آلیسین و سولفید می‌باشد. سیر همچنین می‌تواند مانند یک آنتی‌اکسیدان عمل کرده و رادیکال‌های آزاد موجود در جریان خون را از بین ببرد. این ماده غذایی مفید، بدن را در برابر سرطان نیز حفظ می‌کند. در جوامعی که این ماده غذایی را زیاد مصرف می‌کنند شیوع سرطان روده بسیار کم است. از طرفی این ماده ضد تصلب شرایین است.
6. سلنیوم : این ماده معدنی تولید سلول‌های کشنده را افزایش داده و سلول‌های ضدسرطانی را در بدن تقویت می‌کند. بهترین منابع غذایی برای این ماده ماهی تن، ماهی سرخو، خرچنگ دریایی، میگو، حبوبات، سبزیجات، زرده تخم‌مرغ، پنیر روستایی، گوشت سفید، تخمه آفتابگردان، سیر و گوشت بره می‌باشد.
7. اسید چرب امگا 3 : تحقیقات نشان داده است که کودکانی که روزانه نصف قاشق چایخوری از روغن کتان استفاده می‌کنند کمتر به بیماری‌های تنفسی مبتلا می‌شوند و کمتر از مدرسه غیبت می‌کنند. امگا 3 در روغن کتان و روغن ماهی (سالمون ...) یافت می‌شود. امگا 3 افزایش فعالیت سلول‌های بیگانه‌خوار در سیستم ایمنی شما تقویت می‌کند.

تهیه و تنظیم
دکتر داریوش میرستاری